Hulpverleners

This content has been archived. It may no longer be relevant

Vragen vanuit hulpverleners.

Dit omvat klinisch-ethische vraagstukken vanuit individuele hulpverleners, ziekenhuizen en beroepsverenigingen om mee te denken over triage protocollen voor (schaarste van) medische hulpmiddelen, beademingsapparatuur en IC bedden, en daarnaast innovatieve behandelingen buiten een onderzoeksopzet. In breder verband worden ook professionals in bijvoorbeeld de thuiszorg, de gevangenenzorg of in asielprocedures met ethische vraagstukken geconfronteerd. In beide verbanden is moral distress een belangrijk aandachtspunt.

Onderstaand dossier is uitgebreid met de achterliggende database van bijna 300 artikelen. Dat draagt er aan bij dat relevante literatuur zoveel mogelijk op één plek te vinden is. Relevante wetenschappelijke tijdschriften en publieke platforms zijn structureel geraadpleegd voor ethische artikelen over Covid-19 tussen maart 2020 tot en met juni 2020. De database is samengesteld door Carlijn Damsté en Annemieke Jalink (IQ healthcare, vakgroep Ethiek van de Gezondheidszorg, Radboudumc).

U kunt hier de achterliggende database vinden voor vragen vanuit hulpverleners.

TRIAGE PROTOCOLLEN

Ethische onderbouwing crisisscenario fase zwart Covid-19
https://hetneon.nl/cms/wp-content/uploads/2020/03/Ethische-onderbouwing-CZE-crisisscenario-Covid-19.20mrt2020.pdf
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie
Samenvatting: Artikel beschrijft de ethische overwegingen die spelen wanneer er triage moet plaatsvinden op de IC’s vanwege een tekort aan middelen in deze Corona-crisis.

Ethische overwegingen bij een pandemie – Nieuwsbericht – CEG – Centrum voor Ethiek en Gezondheid
https://www.ceg.nl/actueel/nieuws/2020/03/18/ethische-overwegingen-bij-een-pandemie
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, beschermen van hulpverleners
Samenvatting: In de media verschijnen bezorgde berichten over dreigende tekorten aan bedden op intensive care afdelingen en tekorten aan middelen als mondkapjes en beademingsapparatuur. Wat te doen als absolute schaarste aan bedden ontstaat op de intensive care afdelingen?

Ethical considerations: care of the critically ill and injured during pandemics and disasters: CHEST consensus statement
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25144262
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, verdringingsvraagstuk, sterven aan corona, impact voor zorgverleners, onderzoeksethiek
Samenvatting: Artikel beschrijft de ethische overwegingen die spelen wanneer er tijdens een pandemie gezorgd moet worden voor ernstig zieke mensen.

DRAAIBOEK PANDEMIE DEEL 1.4 – Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC)
https://nvic.nl/sites/nvic.nl/files/200404%20Draaiboek%20Pandemie%20deel%201%20versie1.4.pdf
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, verdringingsvraagstuk, sterven aan corona, impact voor zorgverleners, onderzoeksethiek
Samenvatting: Draaiboek van de Nederlandse vereniging voor Intensive Care. In dit draaiboek wordt beschreven wat te doen bij een pandemie indien er schaarste van middelen en capaciteit ontstaat. Hoofdstuk vijf behandelt de ethische vragen die kunnen ontstaan.

The Toughest Triage — Allocating Ventilators in a Pandemic
https://doi.org/10.1056/NEJMp2005689
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, beschermen van zorgverleners
Samenvatting: Artikel beschrijft de triage die plaats zal moeten vinden als de zorgvraag groter is dan de zorgcapaciteit en wat daarvan de impact is op zorgverleners.

Welke patiënt gaat vóór: de jongere of de bejaarde?
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/03/welke-patient-gaat-voor-de-moeder-of-de-single-a3995903
https://www.nporadio1.nl/nieuws-en-co/uitzendingen/728639-2020-04-07 (vanaf 17:11 uur)
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, beschermen van zorgverleners, fair innings
Samenvatting: interviews met Martine de Vries, hoogleraar Normatieve Aspecten van de Geneeskunde over overwegingen die een rol kunnen spelen als er een absolute schaarste aan bedden ontstaat op de intensive care afdelingen, en er niet meer geselecteerd kan worden op medische criteria.


IMPACT OP ZORGVERLENERS (MORAL DISTRESS)

Ethical considerations: care of the critically ill and injured during pandemics and disasters: CHEST consensus statement
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25144262
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, verdringingsvraagstuk, sterven aan corona, impact voor zorgverleners, onderzoeksethiek
Samenvatting: Artikel beschrijft de ethische overwegingen die spelen wanneer er tijdens een pandemie gezorgd moet worden voor ernstig zieke mensen.

DRAAIBOEK PANDEMIE DEEL 1.4 – Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC)
https://nvic.nl/sites/nvic.nl/files/200404%20Draaiboek%20Pandemie%20deel%201%20versie1.4.pdf
Keywords: Triage, wie heeft prioriteit in een crisissituatie, verdringingsvraagstuk, sterven aan corona, impact voor zorgverleners, onderzoeksethiek
Samenvatting: Draaiboek van de Nederlandse vereniging voor Intensive Care. In dit draaiboek wordt beschreven wat te doen bij een pandemie indien er schaarste van middelen en capaciteit ontstaat. Hoofdstuk vijf behandelt de ethische vragen die kunnen ontstaan.

Factors Associated With Mental Health Outcomes Among Health Care Workers Exposed to Coronavirus Disease 2019
https://jamanetwork-com.proxy.library.uu.nl/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2763229
Keywords: Impact op zorgverleners
Samenvatting: Artikel beschrijft een onderzoek naar factoren die zijn geassocieerd met mentale gezondheid, gedaan onder zorgverleners in China toen de Corona-crisis daar op het hoogtepunt was.

Protect our healthcare workers
https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1324
Keywords: Impact op zorgverleners
Samenvatting: Zorgverleners kunnen het mentaal lastig vinden om te maken te krijgen met covid-19, Onmogelijke beslissingen kunnen op de lange termijn psychologische- en morele problemen veroorzaken, zeggen Neil Greenberg en zijn collega’s.

Zakkaartje Ethiek: Afwegingen maken ten tijde van de coronacrisis
Keywords: Ethiek / Kernprincipes / Samenwerking / Samen beslissen / Afwegingen maken
Samenvatting: De Covid-19-crisis stelt iedere hulpverlener voor dilemma’s waarin (vaak moeilijke) afwegingen moeten worden gemaakt. Dat komt vooral doordat in een crisissituatie de traditionele ethiek niet meer helemaal volstaat. De vier basissprincipes uit de gezondheidsethiek zijn nog steeds leidend, maar krijgen een ander gewicht, óók ten opzichte van elkaar. Richtlijnen, protocollen en eventuele andere instructies bieden kaders voor deze complexe besluitvorming, maar voor veel zorgverleners op de werkvloer blijft dit een moeilijk proces. Om teams enkele handvatten en onder-steuning te bieden, heeft de Commissie Medisch-Ethische Aangelegenheden van het Maastricht UMC+ een zakkaartje ontwikkelt voor de werkvloer. Uitgangspunt hierin is het combineren van bestaande (protocollaire) kaders met de uitgangspunten van het zakkaartje, het eigen professionele oordeel en het eigen gevoel over goede zorg en rechtvaardigheid. Dit kaartje is toegespitst op de situatie waarin er sprake is van een disbalans tussen de vraag naar zorg en de daadwerkelijke beschikbaarheid van personeel en middelen en gaat vergezeld van een toelichting waarin genoemde principes worden toegelicht.

Interview: (morele) stress van zorgverleners
Keywords: triage, verdringingsvraagstuk, impact voor zorgverleners
Samenvatting: interview met hoogleraar Zorgethiek Marian Verkerk


PERSONEEL IN ASIELZOEKERSCENTRA, GEVANGENZORG OF THUISZORG

Flattening the Curve for Incarcerated Populations — Covid-19 in Jails and Prisons
https://doi.org/10.1056/NEJMp2005687
Keywords: Gevangenenzorg
Samenvatting: Artikel beschrijft de situaties die in gevangenissen in de VS ontstaan vanwege het coronavirus.


SCHAARSTE AAN MIDDELEN

Fair Allocation of Scarce Medical Resources in the Time of Covid-19
https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMsb2005114
Keywords: triage, verdeling middelen
Samenvatting: Dit artikel gaat over het verdelen van medische middelen in tijden van schaarste, zoals nu bij Corona. Het artikel onderzoekt onder andere 4 ethische principes in de huidige Corona-situatie.

Maryland Framework for the Allocation of Scarce Life-sustaining Medical Resources in a Catastrophic Public Health Emergency
https://hetneon.nl/cms/wp-content/uploads/2020/03/ASR-Framework_Final.pdf
Keywords: schaarste middelen, beademingsapparatuur
Samenvatting: Dit document geeft een samenvatting van de bevindingen (gemeten over 5 jaar) van Maryland-burgers over de verdeling van schaarse kritische zorgmiddelen. Daarnaast geeft het een framework voor het verdelen van beademingsapparatuur voor de staat Maryland.

Goede en veilige zorg bij schaarste aan beschermingsmateriaal
https://hetneon.nl/cms/wp/content/uploads/2020/03/EthiekLeidraad.SchaarsteBeschermingsmateriaal.AmsterdamUMC_Radboudumc.pdf
Keywords: schaarste middelen, beschermingsmaterialen
Samenvatting: Dit document beschrijft overwegingen over hoe om te gaan bij schaarste van beschermingsmaterialen voor het personeel.

Ethics Talk: COVID-19 Pandemic Response
https://journalofethics.ama-assn.org/podcast/ethics-talk-covid-19-pandemic-response
Keywords: schaarste middelen, verplichtingen hulpverleners
Samenvatting: In deze podcast bespreken Dr. Audiey Kao en Dr. Matthew Wynia de ethische uitdagingen tijdens een pandemie wat betreft schaarste aan middelen en verplichtingen van hulpverleners.

Handreiking (en Flowchart) voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten op het moment dat zij besmettingsrisico ervaren door het Coronavirus (COVID-19).
Keywords: schaarste middelen, verantwoordelijkheden hulpverleners, conflict van plichten, besluitvorming
Samenvatting: Handreiking met bijbehorende flowchart ter ondersteuning van zorgverleners om voor zichzelf een (ethisch) verantwoorde beslissing te nemen op het moment dat zij een besmettingsrisico ervaren door Covid-19. De handreiking is ontwikkeld door de Commissie Ethiek van de Beroeps-vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&VN) (https://www.venvn.nl/over-v-vn/bestuurscommissies/) in samenwerking met ethicus dr. Hans van Dartel.

Goede en veilige zorg bij schaarste aan beschermingsmateriaal. Een Leidraad voor ethische afwegingen
Keywords: schaarste, beschermingsmateriaal, veiligheid hulpverleners
Samenvatting: In deze ethiek leidraad hebben de ethiek support teams van Amsterdam UMC en Radboud UMC een overzicht gegeven van de ethische overwegingen die er spelen wanneer er een tekort aan beschermingsmateriaal is. De leidraad is zowel voor individuele hulpverleners, leiding-gevenden als bestuurders en behandelt normatieve uitgangspunten en centrale ethische afwegingen. Tot slot geven de ethiek support teams een eigen afweging op basis van deze leidraad.