This content has been archived. It may no longer be relevant
Maatschappelijk ethische vraagstukken over de uiteenlopende impact van Corona op de maatschappij.
Onderstaand dossier is uitgebreid met de achterliggende database van bijna 300 artikelen. Dat draagt er aan bij dat relevante literatuur zoveel mogelijk op één plek te vinden is. Relevante wetenschappelijke tijdschriften en publieke platforms zijn structureel geraadpleegd voor ethische artikelen over Covid-19 tussen maart 2020 tot en met juni 2020. De database is samengesteld door Carlijn Damsté en Annemieke Jalink (IQ healthcare, vakgroep Ethiek van de Gezondheidszorg, Radboudumc).
U kunt hier de achterliggende database vinden voor maatschappelijke impact.
IMPACT VAN WEL/NIET SLUITEN SCHOLEN
COVID-19, school closures, and child poverty: a social crisis in the making
https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(20)30084-0/abstract
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, sluiten scholen
Samenvatting: Het sluiten van scholen heeft grote consequenties voor kinderen en zal bijdragen aan het vergroten van de al bestaande sociale ongelijkheid tussen kinderen. Verschillende mechanismen veroorzaken dit. Allereerst hebben niet alle kinderen thuis dezelfde kansen om te leren, denk hierbij aan het kunnen verkrijgen van uitleg van ouders en het hebben van een rustige leeromgeving. Daarnaast is de thuissituatie niet altijd veilig en dit heeft ook een negatieve invloed op de mentale gezondheid van het kind.
Doe de schooldeur voorzichtig open
https://www.trouw.nl/opinie/doe-de-schooldeur-voorzichtig-open~b00b1984/
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, sluiten scholen
Samenvatting: Artikel beschrijft voor- en tegenargumenten van het openen en het sluiten van scholen. Het artikel roept op de scholen na de meivakantie weer te openen, omdat de kans op extra verspreiding van het coronavirus nauwelijks groter wordt bij het openenen van basisscholen.
MONDKAPJES GEBRUIK IN DE SAMENLEVING
Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind
https://www.bmj.com/content/369/bmj.m2003
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, mondkapjes
Samenvatting: Artikel beschrijft de nadelen van het dragen van mondkapjes in het openbaar door het publiek. Dit werkt namelijk contraproductief. Zo zorgt dit voor schijnveiligheid, weet het publiek niet hoe een masker te hanteren en raakt het publiek alsnog besmet door de ineffectiviteit van de maskers.
Covid-19: face masks could foster distrust and blame
https://www.bmj.com/content/369/bmj.m2009
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, mondkapjes
Samenvatting: Door het dragen van mondmaskers verdwijnt er een vorm van non-verbale communicatie. Dit kan leiden tot een toename van angst en wantrouwen jegens elkaar.
Covid-19: Each discarded face mask is a potential biohazard
https://www.bmj.com/content/369/bmj.m2012
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, mondkapjes
Samenvatting: Het dragen van mondkapjes door het publiek is niet zonder risico. Elk gebruikt mondkapje is een potentiële bron van besmetting. Dit geldt zeker wanneer het publiek deze mondmaskers op de verkeerde manier gebruikt.
HUISELIJK GEWELD
Coronacrisis maakt slachtoffers van huiselijk geweld onzichtbaar
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/14/huiselijk-geweld-a3996713
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, huiselijk geweld
Samenvatting: Door de coronamaatregelen neemt de kans op huiselijk geweld toe. Daarnaast is hulp zoeken voor slachtoffers lastiger en wordt geweld minder vaak opgemerkt door de omgeving.
COVID-19: a public health approach to manage domestic violence is needed
https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(20)30112-2/abstract
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, huiselijk geweld
Samenvatting: Door de corona-epidemie neemt het aantal slachtoffers en de hoeveelheid huiselijk geweld enorm toe, terwijl de toegang tot hulp voor slachtoffers minder wordt. Er moeten maatregelen worden genomen om dit probleem zoveel mogelijk binnen de perken te houden.
PRIVACY EN INZET VAN TECHNOLOGIE
“Bij een intelligente lockdown past een Intelligente app”
Key words: contact- en traceerapp, privacy, AVG
Samenvatting: De regering wil een app inzetten om de burgers te waarschuwen als ze bij iemand in de buurt zijn die besmet is met SARS-CoV-2. Maar aan zo’n app zitten heel wat haken en ogen.
Alarm bells ring for patient data and privacy in the covid-19 goldrush
https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1925
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, privacy en inzet van technologie
Samenvatting: Overheden proberen de coronapandemie aan te pakken door gebruik te maken van data van burgers. Dit kent een aantal risico’s. Zo ontbreekt het aan transparantie. Ook wordt er voor het opslaan van gegevens samengewerkt met commerciële bedrijven zoals Google of Amazon en is niet bekend wat zij of anderen met gevoelige informatie doen. Daarnaast is het bijna onmogelijk om data te anonimiseren en op die manier privacy te garanderen.
Ethics of instantaneous contact tracing using mobile phone apps in the control of the COVID-19 pandemic
https://jme.bmj.com/content/early/2020/05/05/medethics-2020-106314
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, privacy en inzet van technologie
Samenvatting: Dit artikel behandelt de ethische overwegingen die spelen bij het al dan niet inzetten van een contactapp ter de bestrijding van het coronavirus. Enerzijds kan een contactapp een goede aanvulling kan zijn op de maatregelen tegen het coronavirus, anderzijds kent het gebruik hiervan een aantal ethische bezwaren.
Gruwelijk misverstand: ‘privacy’ is het punt niet
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/12/gruwelijk-misverstand-privacy-is-het-punt-niet-a3996597
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, privacy en inzet technologie
Samenvatting: Het gebruiken van data van individuele burgers is potentieel zeer schadelijk. Het schaadt de fundamentele beginselen van de rechtsstaat, zoals het legaliteitsbeginsel en recht op gelijke behandeling. Daarnaast zijn gegevens nogal eens onbetrouwbaar, of worden er onjuiste conclusies aan verbonden.
IMPACT CORONA OP MIGRANTEN EN ETNISCHE MINDERHEDEN
Meer migranten sterven tijdens corona-epidemie – inclusief onderzoek nodig
https://www.pharos.nl/nieuws/meer-migranten-sterven-tijdens-corona-epidemie-inclusief-onderzoek-nodig/
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, impact op migranten en etnische minderheden
Samenvatting: De coronacrisis leidt tot een vergroting van het verschil tussen arm en rijk. Dit zorgt ervoor dat de sociaaleconomische en etnische gezondheidsongelijkheid tussen deze groepen toenemen. Corona treft minderheden onevenredig hard.
COVID-19 and Racial/Ethnic Disparities
https://jamanetwork-com.proxy.library.uu.nl/journals/jama/fullarticle/2766098
Keywords: Maatschappelijk verdringingsvraagstuk, impact op migranten en etnische minderheden
Samenvatting: Etnische minderheden in de VS worden vaker en ernstiger ziek dan verwacht. In dit artikel worden een aantal potentiële verklaringen hiervoor genoemd.
ECONOMISCHE CONSEQUENTIES EN IMPACT VAN CORONA
Wat deze pandemie de economie kost
https://decorrespondent.nl/11119/wat-deze-pandemie-de-economie-kost/2287505721193-a996e6c3
Keywords: economische gevolgen
Samenvatting: Een artikel over de belangrijkste inzichten over de economische gevolgen van het coronavirus.
Lockdown ook economisch verdedigbaar – voorlopig
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/16/lockdown-ook-economisch-verdedigbaar-voorlopig-a3996932
Keywords: economische gevolgen
Samenvatting: Een artikel waarbij de uitspraak van Rutte dat de keuze tussen gezondheid en economie een schijntegenstelling is wordt onderzocht.
MENTALE/MAATSCHAPPELIJKE IMPACT VAN QUARANTAINE-MAATREGELEN
Pandemics: The Ethics of Mandatory and Voluntary Interventions
https://www.thehastingscenter.org/briefingbook/pandemic/
Keywords: quarantaine
Samenvatting: Dit artikel gaat over het (ethische) spanningsveld tussen verplichte en vrijwillige interventies in tijden van een pandemie als Corona.
Voor jongeren voelt het als zes jáár sociaal isolement
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/24/voor-jongeren-voelt-het-als-zes-jaar-sociaal-isolement-a3997778
Keywords: jongeren, impact quarantaine
Samenvatting: Voor jongeren is dit een zware periode. Sociaal isolement hakt er bij hen in.
Wij oudjes willen geen oorlogssfeer
https://www.volkskrant.nl/gs-b368b41f
Keywords: ondermijning sociale cohesie
Samenvatting: Overheidsmaatregelen hebben tot gevolg dat mensen sociaal van elkaar vervreemden; de sociale cohesie wordt ondermijnd en mensen zullen zich in toenemende mate alleen en ontheemd voelen.
CORONABELEID IN ZORGINSTELLINGEN
De noodzaak van niet-noodzakelijke zorg – Mediator 41
https://mediator.zonmw.nl/mediator-41/de-noodzaak-van-niet-noodzakelijke-zorg/?utm_medium=email
Keywords: quarantaine in zorginstellingen, menselijk leed
Samenvatting: De beoogde gezondheidswinst van quarantaine-maatregelen in zorginstellingen stond in schril contrast met het schrijnende menselijk leed dat de maatregel veroorzaakte bij de bewoners en hun dierbaren.
Laat het bezoekverbod in de ouderenzorg los
https://www.bd.nl/opinie/laat-het-bezoekverbod-in-de-ouderenzorg-los~ab1addf0/?utm_source=email&utm_medium=sendafriend&utm_campaign=socialsharing_web&referrer=https://www.linkedin.com/feed/
Keywords: bezoekersbeleid ouderenzorg
Samenvatting: Het bezoekverbod in de ouderenzorg moet kwetsbare ouderen beschermen maar schiet zijn doel voorbij. Het tast de kwaliteit van leven én de kwaliteit van sterven aan.
Nieuwe bijwerkingen sociale isolatie verpleeghuizen
https://www.ntvg.nl/artikelen/nieuws/nieuwe-bijwerkingen-sociale-isolatie-verpleeghuizen/volledig
Keywords: isolatie kwetsbare ouderen
Samenvatting: Algehele isolatie van alle kwetsbare ouderen is onverstandig. Sociale isolatie zorgt niet alleen voor een gedaald welzijn van de oudere en diens naasten, maar ook voor een sterke vermindering van lichamelijke veerkracht en afweer. Bovendien is het zelfs met zeer strikte isolatie moeilijk om besmetting van oudere verpleeghuisbewoners te voorkomen.
TOEKOMST MET EN DOOR CORONA
Coronavirus kan de zorg structureel veranderen
https://esb.nu/esb/20059300/coronavirus-kan-de-zorg-structureel-veranderen
Keywords: veranderingen zorg
Samenvatting: Het uitbreken van het coronavirus COVID-19 heeft op korte termijn grote invloed op de zorg, zowel financieel als organisatorisch. En waarschijnlijk zal het virus ook consequenties hebben voor hoe de zorg zich op de middellange termijn zal ontwikkelen.
The Ethics of COVID-19 Immunity-Based Licenses (“Immunity Passports”)
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2765836
Keywords: immunity passports
Samenvatting: Dit artikel vraagt zich af of “immunity passports” van Corona in de toekomst realiteit zouden kunnen worden.
After COVID-19—Thinking Differently About Running the Health Care System
https://jamanetwork.com/channels/health-forum/fullarticle/2765238
Keywords: toekomstig zorgsysteem
Samenvatting: Dit artikel betoogt dat de Corona pandemie vergelijkbare eigenschappen heeft met oorlog. Beleidsmakers die het Amerikaanse zorgsysteem maken moeten anders denken, aldus de auteur, na Corona.
De ‘exit’ wordt een experiment in menselijke vrijheid
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/09/de-exit-wordt-een-experiment-in-menselijke-vrijheid-a3999180
Keywords: vrijheid, uit de lockdown
Samenvatting: De Nederlandse ‘exitstrategie’ zal een experiment worden van de menselijke vrijheid. Vrijheid alleen intact kan blijven als mensen zich aan de regels houden.