This content has been archived. It may no longer be relevant

Plicht tot Mantelzorg?

Dr. Pieter Dronkers en prof. dr. Frans Vosman (beiden Universiteit voor Humanistiek) schreven ten behoeve van dit jaarsymposium het NVBe preadvies “‘Mantelzorg en bur-gerplicht – Waarom een zorgzame samenleving om een zorgzame overheid vraagt”.

In de jaarvergadering stond de ethische vraag naar de ‘plicht’ tot mantelzorg centraal. Mantelzorg lijkt vooral een term uit het politieke domein: kan daar een ethische funde-ring voor gevonden worden, en zo ja, is die morele plicht vervolgens weer politiek af-dwingbaar?

Na een presentatie van het pre-advies volgden commentaren van:

Dr. Pol Maclaine Pont (afdeling Technology Assessment van het Rathenau Instituut) spreekt vanuit haar ervaring als mantelzorger.
Dr. Jos Kole is de eerste auteur van het CEG-signalement over ethische aspecten van samenwerken in de wijk. Hij spreekt op persoonlijke, professionele titel.
Drs. Linda Hilhorst is strateeg van het ministerie van VWS, zij spreekt op persoonlijke titel met kennis van de strategische beleidsvragen.

‘Sint Maarten’, collectie Museum Catharijneconvent, Utrecht

Over het Preadvies 2016:

‘Mantelzorg en burgerplicht’
Waarom een zorgzame samenleving om een zorgzame overheid vraagt
Pieter Dronkers en Frans Vosman

Bestaat er een morele plicht tot mantelzorg? Die vraag is relevant nu de overheid zorgvragers stimuleert om eerst hun eigen netwerk maximaal in te schakelen voordat een verzoek om steun uit publieke middelen wordt beoordeeld. Moeten familieleden, vrienden en buren zich moreel verplicht voelen om zorg en ondersteuning te verlenen?

Gezien de prominente plek die mantelzorg in het overheidsbeleid inneemt is de vraag relevant: is er een morele plicht tot mantelzorg? Bestudering van die vraag helpt bij het doordenken van kwesties als: staat het mensen ook vrij om te besluiten niet als mantelzorger op te treden zonder zich daar gelijk voor te hoeven verantwoorden? Hoe moeten burgers hun verantwoordelijkheid rondom mantelzorg eigenlijk interpreteren? En hoe ver mag de overheid gaan in het verleiden van burgers tot het verlenen van mantelzorg?

Doel van dit Preadvies is om de morele status van mantelzorg te onderzoeken. De politieke context waarin deze vorm van zorg aan de orde komt, vormt integraal onderdeel van onze analyse. Immers, het concept ‘mantelzorg’ is een politieke constructie die functioneert binnen een specifieke beleidscontext.

Pieter Dronkers en Frans Vosman oriënteren zich in het Preadvies primair op zorg-ethische literatuur. In dat domein is in de afgelopen jaren veel geschreven over de ethi-sche en politieke betekenis van zorg. De auteurs concluderen dat uit zorg-ethisch perspectief er vraagtekens te plaatsen zijn bij de politiek-strategische constructie van mantelzorg. Zij betogen dat er inderdaad dringende morele redenen zijn om specifieke aandacht en zorg voor onze naasten te hebben, maar dat de discussie over die redenen niet het politiek-ethische vertoog over de zorgverantwoordelijkheid van de overheid kan vervangen. Zij zien drie samenhangende onwenselijke consequenties als dit wel gebeurt:
• zorg krijgt het karakter van een gift
• het politieke recht op zorg wordt uitgekleed
• zorgverantwoordelijkheden worden geprivatiseerd.
Zij pleiten daarom voor een politieke ethiek van de zorg.

Datum: 10 maart

Locatie: Universiteit Utrecht