NVBe jaarprijs

This content has been archived. It may no longer be relevant

De ‘NVBe Jaarprijs’ wordt eens in de drie jaar toegekend aan een bijzondere bijdrage aan de bioethiek in Nederland. De meest recente editie was in 2021.

Govert den Hartogh wint de NVBe-Jaarprijs 2021

Op 11 juni j.l. werd de NVBe-Jaarprijs 2021 uitgereikt. Een onafhankelijke jury koos uit alle inzendingen de 3 beste ethiekpublicaties over onze omgang met de coronapandemie.

De NVBe-Jaarprijs werd financieel mede mogelijk gemaakt door de Stichting tot Bevordering van de Beoefening van de Klinisch-Medische Ethiek. De winnaars ontvangen naast een certificaat respectievelijk 450, 200 en 100 euro aan boekenbonnen.

Jury

De jury bestond uit Inez de Beaufort (emeritus hoogleraar Gezondheidsethiek; Erasmus MC; juryvoorzitter), Marjan Slob (filosoof, essayist, schrijft voor de Volkskrant) en Joost van Herten (Sr. Beleidsmedewerker/dierenarts bij de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde; bestuurslid van de NVBe). Het juryrapport vindt u hier.

Bewondering voor draaiboek ‘Code zwart’

Twee winnende publicaties reflecteren kritisch op het draaiboek “Triage op basis van niet-medische overwegingen voor IC-opname ten tijde van Fase 3 stap C in de COVID-19 pandemie” (draaiboek ‘Code zwart’). Hoewel het draaiboek zelf niet in de prijzen viel, prees de jury de opstellers van het draaiboek nadrukkelijk:

‘We willen als jury onze grote bewondering uitspreken voor de prestatie en de wijze waarop [het draaiboek] tot stand gekomen is. Mensen uit verschillende disciplines bij elkaar krijgen, op één lijn krijgen, het is allemaal heel belangrijk geweest voor de discussie. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, maar om het er niet mee eens te kunnen zijn, moet het er natuurlijk wel zijn, dus onze hulde daarvoor’.

U vindt het draaiboek hier.

Prijsuitreiking bekijken?

Hieronder kunt u de uitreiking van de NVBe-jaarprijs bekijken. Met naast lovende woorden van de jury, ook een korte inhoudelijke reactie van Govert den Hartogh, Rutger Claassen en Fleur Jongepier.

NVBe-Jaarprijs 2018: Essaywedstrijd voor leerlingen bovenbouw HAVO/VWO

Voltooid leven, de zelfrijdende auto, invriezen van je eicellen, politieke rechten voor dieren: zomaar wat onderwerpen die voorbijkomen in de krant. Wie had dat 40 jaar geleden kunnen denken? Ethiek gaat over nadenken over goed en kwaad, juist en verkeerd. Dat is van alle tijden. Maar de kwesties, de vragen, de problemen, de dilemma’s veranderen. Met de veranderingen in de zorg, de omgang met dieren, technologie, hoe we over onszelf als mens denken, veranderen ook de kwesties.

Wat zullen de kwesties zijn over, pakweg, 20 jaar of 40 jaar?

Ter gelegenheid van haar vijfentwintigjarige bestaan organiseerde de NVBe een essaywedstrijd voor leerlingen van de bovenbouw van HAVO en VWO (klas 4 en hoger).

“Hoe ziet de samenleving er in de toekomst uit? Welke bio-ethische kwestie zullen we mee geconfronteerd worden – kwesties van goed en kwaad betreffende het leven, de zorg, dieren, technologie? Hoe hiermee om te gaan? Denk out-of-the-box, laat je fantasie de vrije loop, vertel ons wat wij, ‘volwassenen’, niet kúnnen of misschien zelfs willen weten! Werk het zo uit, dat wij het ook goed kunnen snappen.”

De NVBe Jaarprijs werd uitgereikt aan de schrijvers van de drie beste essays in deze essaywedstrijd. De drie winnaars ontvingen €50,- en de winnende essays zijn gepubliceerd in een bundel, en zijn gepresenteerd op het Jubileumsymposium op donderdag 19 april 2018.

Essays mochten uit maximaal 1500 woorden bestaan, en maakten meer kans in de prijzen te vallen als deze:

  • een nog ongedachte kwestie op een prikkelende wijze naar voren brachten (originaliteit)
  • die kwestie goed uitdiepten en meerdere aspecten lieten zien (diepgang)
  • beargumenteerden waarom dit een morele kwestie is en niet alleen een kwestie van smaak, financiën of techniek, zonder per se een oordeel of een standpunt weer te geven (ethiek)
  • goed leesbaar waren (leesbaarheid)

De essays werden beoordeeld door een jury bestaande uit Marijn Sikken, schrijfster (marijnsikken.nl), Guus Timmerman, secretaris NVBe, en Alderik Visser, leerplanontwikkelaar geschiedenis en burgerschap bij SLO en lid Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs (VFVO: www.vfvo.nl) (www.alderik.nl).

NVBe-jaarprijs 2015

In 2015 ging de NVBe-jaarprijs naar Pascal Borry en Gert Matthijs, voor hun boek Iedereen GENIAAL – humane genetica in woorden en cartoons’

https://s.s-bol.com/imgbase0/imagebase3/large/FC/7/8/1/2/9200000030722187.jpg

Hieronder het integrale juryrapport, uitgesproken bij de uitreiking tijdens de NVBe Jaarvergadering 2015:

Juryrapport NVBe jaarprijs 2015

Algemeen

Namens de jury van de NVBe jaarprijs 2015 – Ghislaine van Thiel (Utrecht UMC), Gert Olthuis (Radboud UMC) en mijzelf, Clemens Driessen, (Wageningen U) – kan ik berichten dat we een mooie en heel diverse oogst aan bioethische interventies in het publieke debat hebben gezien. We hebben na uitgebreid beraad hieruit een winnaar aangewezen waarover we het unaniem eens waren dat deze inzender ten volle de NVBe jaarprijs 2015 verdient. Maar om de spanning nog wat op te voeren wil ik graag eerst nog wat algemene indrukken met u delen over de richting die het publiekelijk verbreiden van bioethisch debat lijkt in te slaan – op basis van de (uiteraard enigszins aselecte steekproef van) inzendingen.

Een aanzienlijk deel van de inzendingen gingen over implicaties van nieuwe technologieen. Blijkbaar is dat nu focus van en aanleiding voor academische ethiek en publiek debat, het is dan ook mooi dat dit ook het thema van dit jaarsymposium is.

Interessant daarbij vond de jury dat eigenlijk alle inzendingen niet zozeer het karakter hadden van een ‘dumbing down’ van (morele) filosofie middels een vereenvoudigde weergave van theorieen, maar dat velen een toon en een genre hebben gevonden waarin het publiek op een serieuze wijze wordt geinformeerd en betrokken bij het doordenken van de bioethische vragen waar we voor staan.

Ook blijkt dat er gedurende de afgelopen jaren een veelheid van filosofische deelgebieden en benaderingen op het publiek is losgelaten, naast meer klassieke ethische benaderingen ook teksten en projecten geinspireerd op fenomenologie en esthetica.

Alle inzendingen voor deze prijs waren ‘groepsproducten’. Ethiek –zelfs geschreven ethiek– als een individuele bezigheid lijkt te verdwijnen uit het publieke domein. Inter-disciplinaire samenwerking lijkt nu de meest vruchtbare en voor de hand liggende vorm om bioethiek te beoefenen en te verspreiden.

Daarbij valt ook op dat de meeste inzendingen geschreven tekst combineren met vormgeving, kunst, tentoonstelling, etc. De jury vond het interessant dat tekst en beeld steeds vaker samen lijken op te trekken en dat er in in toenemende mate sprake is van multimediale ethiekprojecten.

En dit alles geldt dus ook voor de winnende inzending.

De Winnaar(s) hebben door het integreren van wetenschapseducatie en ethische reflectie middels een lange reeks mooie voorbeelden een veelheid aan ethische vragen invoelbaar gemaakt.

Namens de jury van de NVBe prijs 2015 is het mij een groot genoegen aan te mogen

kondigen dat Pascal Borry en Gert Matthijs, met hun boek ‘Iedereen GENIAAL – humane genetica in woorden en cartoons’, winnaar zijn van de NVBe prijs voor de beste bijdrage aan publiek debat in de bioethiek in het Nederlandse taalgebied.

De jury was onder de indruk van het interdisciplinaire karakter in combinatie met de toegankelijke vorm van deze interventie in het publieke debat omtrent de veelheid van ethische kwesties die voortkomen uit de genetische kijk op de wereld en onszelf. Het boek schetst op overzichtelijke wijze een reeks aan ontwikkelingen en vraagstukken, die zeer helder worden uitgelegd. Deze helderheid moet niet verward worden met simplificatie, en dat maakt het boek ook zo knap: de toegankelijke taal verdoezelt de complexiteit niet en de lezer kan bijvoorbeeld niet alleen te weten komen wat een haplotype is, maar ook een nieuwe blik werpen op wat dit betekent voor wie wij zijn. Maar ook van belang is bijvoorbeeld de aandacht voor informationele risico’s, deze zijn in het wetenschappelijk debat veelal onderbelicht.

Het blijkt bijzonder belangrijk om in dit soort discussies niet steeds weer de cliche’s over genetica te herkauwen, maar juist ook de ethische aspecten die voortkomen uit de beperkingen van genetisch onderzoek voor het voetlicht te brengen. In het boek gaat het niet alleen om het uitleggen van wetenschap aan leken, maar juist ook de beloftes en schaduwzijden van wetenschap worden kritisch benaderd. Enerzijds het nuanceren van mogelijkheden, anderzijds schokkende voorbeelden van ontwikkelingen die al lang gaande zijn. Dit boek biedt een prachtige basis voor een breed publiek om hierin deel te nemen, zonder alle beloften en bedreigingen als klinklare feiten te hoeven aannemen.

Het project van Borry en Matthijs omvat niet alleen een geschreven boek, maar ook een serie van cartoons die het niet alleen aantrekkelijk maken om te lezen, maar op sommige punten daadwerkelijk een extra laag van reflectie bieden. De combinatie van ethiek en humor is in het algemeen nog een onderontwikkeld terrein van academische en publieke reflectie, waarvoor dit als een mooi voorbeeld kan dienen. Deze verbinding van tekst en cartoons is verder ingezet en ontwikkeld in een populaire cartoontentoonstelling, waarin door uitgekiende vormgeving de nieuwe wereld van de genetica tastbaar is vormgegeven.

Dit boek en het bredere project zou volgens de jury een verdere verspreiding verdienen, als manier om een groot publiek te informeren en laten reflecteren; en daarmee middelen te bieden om deel te nemen aan een verdiept ethisch debat over de wenselijkheden en onwenselijkheden van onszelf als genetisch ‘bepaalde’ wezens.

We zijn dan ook bijzonder verheugd dat we deze ‘NVBe jaarprijs’ (die voor alle duidelijkheid maar eens in de 3 jaar wordt uitgereikt) aan dit boek/project kunnen toekennen.

Van harte gefeliciteerd.

Namens de Jury, Clemens Driessen